امروزه از شیرآلات صنعتی در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت و گاز و صنایع پتروشیمی استفاده می شود. به دلیل استفاده ی بسیار از شیرآلات صنعتی باتوجه به مکان استفاده و هدف موردنظر برای آن، در انواع مختلفی ساخته و تولید می شوند.
شیرآلات صنعتی و پالایشگاهی
شیرآلات صنعتی یا ولو ابزاری برای کنترل جریان سیالات و فشار در خطوط لوله میباشند که کاربرد آنها در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بیشتر از سایر صنایع است. درواقع بیشترین کاربرد شیر صنعتی در موارد زیر می باشد:
1. قطع و وصل جریان
2. کنترل و تنظیم فشار و دما
3. کنترل و حفظ ایمنی دستگاههای تحت فشار
4. تنظیم مقدار و جهت جریان و جلوگیری از برگشت آن
تنظیم وضعیت قرارگیری اجزای مجرابند درون شیر از موارد مهم در عملکرد شیرهای صنعتی میباشد. این تنظیمات میتواند به صورت دستی یا اتوماتیک باتوجه به کاربرد و طراحی هر یک از شیر های صنعتی انجام شود.
بدنه شیر، قسمت بزرگی از ولو است که سایر اجزای شیر صنعتی را کنار هم نگه میدارد. بدنه ولوها از متریال های مختلف و در دو نوع ریختهگری شده (Cast) یا Forged ساخته میشوند.
بعضی از انواع مدلهای شیرآلات صنعتی عبارتاند از:
شیر توپی (Ball Valve)
- تقریباً بدون افت فشار عمل میکند.
- برای قطع و وصل سریع جریان مناسب بوده و چرخشی 90 درجه ای دارد.
شیر سماوری یا پلاگ ولو (Plug Valve)
- شیرهای قطع و وصل جریان بوده که دارای افت فشار نیز میباشند.
- ساختار این شیر ها از نوع سه راهه بوده و در صورت افت جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرند. این شیرها از دسته شیرآلات ارزان هستند و وقتی در یک شرایط مشخص شده تنظیم می گردند در همان حالت باقی می مانند.
شیرهای دروازهای یا کشویی (Gate Valve)
- شیر فلکه کشویی از جمله شیرهایی است که عمدتاً برای قطع و وصل جریان استفاده می شود و و افت فشار کمی نیز دارد. این نوع شیرها را با نام شیر دروازه ای یا گیت ولو gate valve هم میشناسند. این ولوها از انواع پر مصرف در صنعت بشمار میرود و در سایزهای مختلف بسته به مکان مورد استفاده قرار میگیرد.
شیرهای کروی یا بشقابی (Globe Valve)
شیرهای کروی که با نام گلوب ولو هم شناخته میشوند برای تنظیم جریان مناسب بوده و از حرکت یک سیلندر در بالای نشیمنگاه استفاده میکنند.
شیرهای سوزنی یا (Needle Valve)
- برای کنترل دقیق جریان به کار میرود.
- با استفاده از شیرآلات سوزنی که به آن نیدل ولو هم گفته میشود می توان در لوله ها جریان سیال چه مایع و چه گاز را به طور کاملا دقیق کنترل نمود. ساختار شیرهای سوزنی ظریف و کوچک می باشد. بنابراین در فرآیند هایی که حساسیت بالایی دارند از این نوع شیرآلات استفاده می شود. قطر شیر سوزنی در حدود دو اینچ است و در صنایع مختلف از جمله آزمایشگاه های نفت به کار می روند.
شیر پروانه ای یا باترفلای ولو (Butterfly Valve)
- شیرآلات پروانه ای برای قطع و وصل جریان در لولههایی که قطر زیادی دارند از جمله صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، آب و فاضلاب، نیروگاه ها، صنایع دریایی و ایستگاه های تقویت فشار و پمپاژ استفاده میشوند. شیر پروانه ای از نوع شیرآلات چهار زمانه می باشد که با چرخشی 90 درجه ای باعث می شود که مسیر سیال کاملاً باز و بسته شود.
شیرهای اختنناق یا چوک ولو (Choke Valve)
- شیرآلات چوک ولو برای افت فشارهای زیاد در صنایع نفت و گاز به کار میرود. این ولو دارای پیستون نیرومندی است که در اطراف و یا داخل سیلندر دومی بالا و پایین میرود.
