دانستنیهایی در مورد انواع فلنج و گسکت
یکی از شیوههای اتصال لوله ها و شیرآلات، فلنجها میباشند. در واقع، با بهرهگیری از انواع مختلفی از فلنجها می توان در جهت اتصال تجهیزات لوله کشی و انواع و اقسام شیرآلات و لولهها استفاده کرد. بین دو سمت فلنج، گسکستها دیده میشوند. گسکتها، پر اهمیتترین اتصال، پس از فرآیند جوشکاری میباشند. در حقیقت، از گسکتها جهت جلوگیری از نشت مواد و هدر رفت آنها، استفاده میشود و به عنوان آببندی کاربرد دارند. ما در شرکت فیدار پترولیوم خاورمیانه، طی این مقاله، اطلاعات جالبی را در مورد انواع فلنج و گسکت ارائه میکنیم تا بتوانیم بهترین آنها را تشخیص دهیم و انتخاب کنیم.
توجه داشته باشید که گسکتها و فلنجها در صنایع مختلف، کاربردهای متفاوتی دارند و به همین دلیل، در شکلهای مختلفی ساخته میشوند و در تهیه آنها از مواد مختلفی بهره گیری میشود؛ در واقع، بسته به اینکه در کجا مورد استفاده قرار میگیرند و در چه فشار و دمایی قرار میگیرند و چه کاربردی دارند، با مواد مختلف و در اشکال متفاوتی تولید میگردند.
تقسیم بندی فلنجها و گسکتها با توجه به جنس و شکل ظاهری آنها
با توجه به جنسی که در تولید گسکتها استفاده شده است، میتوان آنها را به سه نوع گسکتهای فلزی، نیمهفلزی و غیرفلزی تقسیم بندی کرد.
جهت طراحی و ساخت گسکتها، سه استاندارد مختلف شامل «ASME B16.20»، «ASME B16.21» و «API 6A» استفاده میگردد.
انواع و اقسام فلنجها
پس از صحبت در مورد انواع گسکتها، اکنون به انواع مختلف فلنج اشاره میکنیم. در جدول زیر، انواع مختلف فلنج، با توضیحات لازم ارائه شده است:
| ردیف | انواع فلنج | نام علمی | توضیحات |
| 1 | فلنجهای جوشی گلودار | Welding Neck Flange | اتصال فلنجهای جوشی گلودار با لوله، به صورت کامل است.
این نوع از فلنجها در دما و فشار زیاد کاربرد دارند. |
| 2 | فلنجهای اسلیپتون | Slip On Flange | در فلنجهای اسلیپون، لوله از سوراخ میانی این نوع از فلنجها عبور میکند؛ چرا که سوراخ میانی آن، با قطر لوله برابر است.
این نوع از فلنجها در دما و فشار پایین کاربرد دارند. |
| 3 | فلنجهای ساکت ولد | Socket Weld Flange | فلنجهای ساکت ولد، در اتصال لولههای با قطر کم، کاربرد دارند. |
| 4 | فلنجهای کور | Blind Flange | در فلنجهای کور، سوراخی وجود ندارد و از این نوع فلنجها جهت مسدود کردن انتهای خط لولهها استفاده میشود. |
| 5 | فلنجهای دندهای | Threaded flanges | فلنجهای دندهای، در صنایع تاسیساتی کاربرد فراوانی دارند و به فلنجهای رزوهای نیز معروفاند. |
| 6 | فلنجهای لپ جوینت | Lap Joint Flange | فلنجهای لپ جوینت، به فلنجهای لبهدار نیز معروفاند. |
ثبت سفارش انواع فلنج و گسکت
تقسیم بندی فلنجها و گسکتها با توجه به کاربرد آنها
با توجه به نوع پیشانی فلنج، میتوان گسکتها را به چهار نوع گسکتهای تخت، حلزونی، پوشش فلزی و رینگی تقسیم بندی کرد.
| ردیف | انواع گسکتها از نظر نوع پیشانی فلنج | نام علمی | توضیحات |
| 1 | گسکتهای تخت | Flat Gasket | – |
| 2 | گسکتهای حلزونی | Spiral wound Gasket | به گسکتهای حلزونی، اسپیرال وند نیز میگویند. |
| 3 | گسکتهای پوشش فلزی | Metal Jacketed Gasket | در بازار انواع گسکتهای پوشش فلزی، از نوع فولادی، مسی و غیره وجود دارد. گسکتهای رینگی، یکی از گسکتهای با پوشش فلزی پر کاربرد است |
| 4 | گسکتهای رینگی | Ring Joint Gasket | گسکتهای رینگی نیز از جنس فلز میباشند. در تهیه و تولید این نوع از گسکتها، معمولا از فولاد نرم و آلیازهای آن استفاده میشود. |
گسکتهای رینگی
جنس گسکتهای رینگی، فلزی بوده و معمولا از فولادهای نرم و آلیاژهای حاصل از آن تولید میشوند.
گسکتهای رینگی، درون شیار فلنج های RTJ استفاده میشوند و رینگهای آن، از نوع رینگهای آهنگری شده یا همان Forged Rings میباشد.
در سیستمهایی با فشار بالا، میتوان از گسکتهای رینگی استفاده کرد. در گسکتهای رینگی، با تماس رینگ و شیارِ فلنج با یکدیگر، آببندی صورت میگیرد.
برای جلوگیری از اینکه سطح رینگ صدمهای نبیند و خراشی روی آن ایجاد نگردد، در لحظهای که رینگ را درون شیار قرار میدهید، دقت کنید که شیار سالم و بدون عیب و ایراد و بدون برجستگی باشد.
گسکتهای رینگی شامل انواع R، RX و BX هستند:
(1) گسکتهای رینگی نوع R:
پرکاربرد ترین نوع گسکتهای رینگی، نوع R میباشد که در دو مقطع بیضوی (Oval) و هشت ضلعی (Octagonal) دیده میشوند.
کاربرد گسکتهای رینگی نوع R با مقطع بیضوی، در فلنجهای RTJ با سطح تخت و یا برجسته میباشد.
گسکتهای رینگی نوع R با مقطع هشت ضلعی، بیشتر برای آببندی کاربرد دارند. این نوع، برای کلاسهای بین 150 تا 2500 کاربرد دارند؛ با این وجود، در کلاسهای کاری بیشتر از 1500 بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند و در کلاس کاری 900 نیز کاربرد کمتری دارند.
(2) گسکتهای رینگی نوع RX:
گسکتهای رینگی نوع RX، دارای مقطع هفت ضلعی هستند و در هنگام استفاده باید در شیاری قرار بگیرند که اندازه شیار با آن برابر باشد. گسکتهای رینگی نوع RX، از لحاظ پهنا، نسبت به گسکتهای رینگی نوع R، پهنتر هستند.
در هنگام استفاده از فلنجهای سرچاهی، از گسکتهای رینگی نوع RX استفاده میشود. کلاس کاری این نوع از رینگها، تا تا کلاس کاری ۱۵۰۰ میباشد. توجه داشته باشید که مقطع گسکتهای رینگی نوع RX، نامتقارن و هفت ضلعی بوده و در جهت ایجاد نیروی خود انرژی زا میباشد؛ بدین صورت که، با تماس بخش برجسته گسکت رینگی نوع RX با شیارهای فلنج، نیرو به بخش خارجی رینگ وارد میشود.
در آببندی سیستمهایی با تحمل بار ضربهای و ارتعاشی، از گسکتهای رینگی نوع RX استفاده میشود.
(3) گسکتهای رینگی نوع BX:
کاربرد گسکتهای رینگی نوع BX، برای فلنجهایی است که بر اساس استاندارد API 6A | Type BX در کلاس کاری ۵۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ قرار دارند.
گسکتهای رینگی نوع BX نسبت به سایر رینگها، قطری بیشتری دارند. همچنین، قطر انها بیشتر از شیار فلنج نیز میباشد که موجب میگردد تا نیروی اولیه بیشتری به رینگ وارد شود و در عکس العمل حاصل از آن فشاری ایجاد میگردد که طی آن پیشانی دو فلنج به هم چسبیده میشود. توجه داشته باشید، با توجه به اینکه شیار گسکتهای رینگی نوع BX با شیار سایر رینگها تفاوت دارد؛ به همین دلیل، نمیتوان این رینگهای نوع BX را با سایر رینگها جایگزین کرد.
گسکتهای نیمهفلزی
گسکتهای نیمهفلزی، ترکیبی از دو یا چند ماده فلزی و غیرفلزی هستند. در این نوع از گسکتها، قسمت فلزی، استحکام و ظرافت آن را بیشتر میکند و قسمت غیرفلزی، عمل آببندی اجزای دربرگیرنده را انجام میدهد. کلاس کاری گسکتهای نیمهفلزی، بین 150 تا 2500 است.
انواع واشرها یا گسکتهای نیمهفلزی را در جدول زیر مشاهده میکنید:
| ردیف | انواع گسکتهای نیمهفلزی | نام علمی |
| 1 | گسکتهای اسپیرال | Spiral Gaskets |
| 2 | گسکتهای شانهای | Corrugated Gaskets |
| 3 | گسکتهای گرافیتی لبهدار | Edged Graphite Gaskets |
| 4 | گسکتهای ژاکتی | Jacketed Gaskets |
| 5 | گسکتهای پوششی | Cover gaskets |
گسکتهای شانهای
گسکتهای شانهای، دارای هستهی فلزی دندانهای شکل و شانهای شکل بوده و رویهی آن غیرفلزی نرم میباشد. کاربرد این نوع از گسکتها در کلاسهای ۱۵۰ تا ۲۵۰۰ میباشد.
گسکتهای ژاکتی و پوششی
گسکتهای ژاکتی، بسیار ارزان میباشد و از مادهای غیرفلزی تولید شده است و زیر و روی آن با استفاده از مواد فلزی، پوشانده شده است. کاربرد این نوع از گسکتها، اغلب در شیرها و پمپها میباشد. جنس گسکتهای ژاکتی، از موادی چون آزبست، تفلون و یا گرافیت است و در تمامیکلاسها، قطر بیرونی ثابتی دارد و ضخامت آن نیز 4.5+0.25 میلیمتر میباشد. توجه کنید که قطر درونی گسکتهای ژاکتی بر خلاف قطر بیرونی آن، متغیر است.
کاربرد گسکتهای ژاکتی، در انواع فلنجهای با سطح برجسته، شیاردار و زبانهدار میباشد؛ همچنین این نوع از گسکتها، در مبدلهای حرارتی نیز استفاده میشوند.
گسکتهای گرافیتی لبهدار
گسکتهای گرافیتی لبهدار، در صنعت نفت کاربرد بسیار زیادی دارند. در ایجاد این نوع از گسکتها، یک صفحه بسیار نازک با ضخامت ۰.۰۰۵ اینچ از جنس فولاد ضد زنگ استفاده شده است که بین دو لایه گرافیت قرار میگیرد. در حقیقت، در این نوع از واشرها، برای اینکه مقاومت کششی افزایش یابد و تحمل پذیری بار بر روی سطح گسکت بیشتر شود، از صفحه فولاد ضد زنگ استفاده میشود.
ثبت سفارش انواع گسکت
برای اینکه با اساس دسته بندی فلنجها آشنا شوید به جدول زیر مراجعه کنید:
| ردیف | اساس دسته بندی فلنجها بر اساس …. |
| 1 | نوع اتصال |
| 2 | نوع سطح |
| 3 | میزان تحمل فشار و دما |
| 4 | متریال آلیاژی |
دانستیهایی در مورد انواع و اقسام گسکت
قبلا نیز به این مسئله اشاره شد که از نظر جنس، گسکتها در سه بخش (فلزی، نیمه فلزی و غیرفلزی،) دسته بندی میشوند. جنس گسکتهای فلزی، بیشتر از نوع مس و فولاد هستند. این گسکتها در دماهای بالا کاربرد دارند.
آنچه که در ساخت گسکتهای فلزی مورد استفاده قرار میگیرد، شامل موادی چون فولاد با کربن کم، آهن نرم، استیل ضد زنگ، اینکونل و مونل میباشد.
به گسکتهای نیمه فلزی، کامپوزیت نیز گفته میشود. در ساخت گسکتهای نیمه فلزی، از دو ترکیب فلزی و نافلزی استفاده شده است؛ کامپوزیتها، در دماهای مختلف کاربرد دارند.
قابلیت دیگری که گسکتهای غیرفلزی دارند این است که به آسانی فشرده می شوند. این نوع از گسکتها، در دماهای پایین به کار میروند.
انواع و اقسام فلنجها و گسکتها
دسته بندی فلنج ها از نظر سطوح بیرونی
تقسیم بندی فلنجها با توجه به سطح بیرونی آنها
| ردیف | انواع فلنج با توجه به سطح بیرونی آنها | توضیحات |
| 1 | فلنجهای دارای سطح ساده | در فلنجهای دارای سطح ساده، سطحی صاف دارند که بر روی سطح دیگر قرار میگیرد. |
| 2 | فلنجهای دارای سطح برجسته | در فلنجهای دارای سطح برجسته، بین دو سطح، گسکت قرار میگیرد. |
| 3 | فلنجهای نر و ماده | این نوع از فلنجها به صورت نر و ماده دارای دو سطح هستند؛ یکی از سطوح، برجسته بوده و سطح دیگر به صورت برآمده میباشد. |
| 4 | فلنجهای شیار دار و زبانهدار | این نوع از فلنجها نیز همانند فلنجهای نر و ماده دو سطح دارند؛ اما تفاوتی که بین آنها وجود دارد این است که در این فلنجها، قطر درونی و شیار، تا حفره فلنج، امتداد ندارد. |
| 5 | فلنجهای با ورق اتصال رینگی | برای سیستمهای با دما و فشار بالا بسـیار مناسـب است؛ گرانتر از سایر نوعهای بالاست. |
خرید و فروش انواع و اقسام فلنجها و گسکتهای مختلف
پیش از اینکه اقدام به خرید فلنج یا گسکت کنید، باید بدانید که فلنج و گسکت را برای چه کاری میخواهید و همچنین همه مشخصات آن را در نظر بگیرید. در حقیقت، آنچه که پیش از خرید انواع فلنج و گسکت اهمیت دارد، این است که مشخصاتی چون میزان استحکام لازم، میزان دما و فشار قابل تحمل و جنس لولههای مورد استفاده و غیره را در نظر بگیریم و سپس، با توجه به نیاز خود، اقدام به خرید انواع فلنج و گسکت مناسب نماییم.
توجه داشته باشید که برخی از فروشندهها، فقط اقدام به فروش فلنج و گسکت میکنند و خدمات نصب ندارند؛ برخی دیگر از فروشندهها هم هستند که در کنار فروش فلنج و گسکت، نصب آنها را نیز متعهد میشوند؛ بنابراین، توجه به این نکته نیز اهمیت دارد و بهتر است که در هنگام خرید به این مسئله نیز توجه فرمایید و فلنج و یا گسکت مورد نظر خود را، از شرکتهایی خریداری کنید که خدمات نصب را نیز انجام میدهند.
هنگام خرید فلنج و یا گسکت، به این مسئله نیز توجه داشته باشید که این محصولات، حتما دارای مشخصاتی چون نام تجاری تولید کننده، اندازه اسمی لوله و سایر مشخصات معمول باشند.
ثبت سفارش انواع فلنج
حرف آخر
ما در این مطلب، در مورد فلنج، گسکت، انواع و اقسام فلنج و گسکت و اساس دسته بندی آنها و کاربردهایی که دارند، سخن گفتیم و موارد جالب توجهی از این دو محصول را به خاطر سپردیم. در مورد، استحکام، دما و فشار قابل تحمل انواع فلنجها و گسکتها نیز مطالبی را خوانیدم تا با مطالعه این مطلب، به راحتی بتوانید مناسبترین فلنج و گسکت مورد نیاز فعالیت خود را انتخاب کرده و اقدام به خرید آن نمایید.
تماس مستقیم با واحد فروش: تلفن: 33933106 (021) همراه: 3648325 (0912)